Aż 109 zgłoszeń spłynęło w ramach otwartego naboru na projekty do programu Generatora Malta, społeczno-artystycznej sekcji festiwalu Malta. W ramach tegorocznego open calla „Woda jest tobą” szukaliśmy projektów z obszaru sztuki i aktywizmu, związanych ze społecznym kontekstem wody i przygotowanych z myślą o poznańskich akwenach. Zwycięskie pomysły zostaną zrealizowane w ramach 30. edycji festiwalu Malta.
Dziękujemy wszystkim osobom, które przesłały swoje propozycje projektów zainspirowanych ideą naboru „Woda jest tobą". Ze względu na istotność i różnorodność podejmowanych tematów i form działania jury zdecydowało się wybrać aż 8 projektów. Zostaną one zrealizowane podczas Malta Festival Poznań, w ramach programu Generator Malta. Poniżej krótkie uzasadnienie wyboru komisji konkursowej w składzie – Joanna Pańczak, Sonia Borkowicz oraz Dorota Semenowicz:
1. „Rusalka's Tales” Sara Alavi – za przekonujące pokazanie, jak mit wiąże się z rzeczywistością, opowieść z materialnością, słowa z gliną, a także, że to połączenie jest nietrwałe, cyrkuluje, nawiedza nas, przychodzi nieproszone, czasami wyłania się z wody. Ludzka obojętność wypływa na powierzchnię zarówno w poznańskim jeziorze Rusałka (w postaci macew, które służyły hitlerowcom za materiał budowlany), jak i we wzburzonych wodach morza Śródziemnomorskiego (w postaci kamizelek asekuracyjnych i ciał uchodźców). Alavi, działając na styku sztuki i aktywizmu, stawia pytanie o to, jaka forma estetyczna może wzmóc naszą uwagę na sprawy najważniejsze: śmierć i sposób ujmowania jej w słowa.
2. „Studnia” Pamela Bożek – za śledztwo artystyczne mające na celu upublicznienie zwykle zakrytych łańcuchów dostaw, za wskazanie, że za każdym dobrze skrojonym budżetem, harmonogramem, publiczną informacją, reklamą i bilbordem kryją się skomplikowane i chaotyczne działania i przepływy pieniędzy. Budowanie studni jest ważne, ważne jest też to, abyśmy umieli kierować naszą uwagę na te przedsięwzięcia, które robią to uczciwie. Woda pitna jest tu świadkinią procesów pomocowych.
3. „Dzikie strumienie” Mateusz Kowalczyk – za zwrócenie uwagi na życie wokół i wewnątrz zaśmieconych, zapomnianych (przez gatunek ludzki) strumieni: Junikowskim, Różanym Potoku i Rowie Złotnickiego, za spotkanie w podróży wzdłuż ich korytarzy na wspólnotowo skonstruowanym kajaku, za podzielenie się tym doświadczeniem online. Poznańskie cieki dokumentują tu życie mieszkańców i mieszkanek okolicznych dzielnic, gromadzą ich konsumenckie nawyki, stanowiąc jednocześnie przestrzeń życia wielu gatunków nieludzkich.
4. „Distant Horizons” Pascal Marquilly, Gustavo Carvalho – za pokazanie, iż katastrofa klimatyczna nie przychodzi nagle, nie jest punktem kulminacyjnym albo momentem przełomowym. Warunki dla życia ludzi na Ziemi zmieniają się powoli, jak przypływ, jak fale morskie, które stopniowo podmywają fundamenty ludzkich struktur (u Marquilly są to krzesła stojące na brzegu morza). Projekt angażuje społeczności zalewanych miast i wysp, pokazując coś jeszcze: konsekwencje braku działań ze strony ludzi. Niedziałanie jest działaniem, sugeruje Marquilly.
5. „Prywatna Mapa Jezior Wielkopolskich” Daria Mielcarzewicz – za długofalowe, konsekwentne badanie i dokumentowanie wielkopolskich jezior, także poprzez ich bezpośrednie doświadczenie, za troskę o ich pogarszający się dobrostan oraz pomysł oddania prywatnej mapy jezior do użytku każdej i każdego z nas. Wielkopolskie akweny coraz intensywniej doświadczają tu przyspieszonych działalnością człowieka zmian klimatu, sygnalizowanych przez artystkę poprzez tabliczkę z napisem „To jezioro też wyschnie".
6. „Gęsia skórka” Małgorzata Myślińska (we współpracy z duetem Swojskie Tropiki) – za przeniesienie, z przymrużeniem oka, refleksji na temat przynależności geopolitycznej i tożsamości zbiorowej na poziom cielesny – odczuwania temperatury wody. Lokalne jeziora opowiadają tu zarówno o kapitalistycznych tęsknotach za tropikami (i naszym kompleksie zimnych wód), jak również o proekologicznych wyborach rekreacyjnych (niezapośredniczonych wysokoemisyjnymi lotami).
7. „Hydronarracje" Kolektyw badawczo-artystyczny Przepływ – za pracę artystyczno-badawczą pozwalającą zobaczyć niewidzialne – podziemną infrastrukturę wodną: poznańskie wodociągi, oczyszczalnie, studnie i stojące za nimi działania podmiotów publicznych i prywatnych oraz ich konsekwencje. „Do kogo należy woda? Komu i czemu służy? Kto reguluje jej przepływ?" – pytają artystki. Woda mieści w sobie dwoistość rzeczywistości, związki tego, co wspólne z tym, co sprywatyzowane, organicznego i nieorganicznego.
8. „Requiem dla Warty" Poznańska Orkiestra Improwizowana – za tragikomiczne podejście do kwestii istotnej dla każdego poznaniaka, czyli stanu rzek w naszym mieście. Orkiestra zagra requiem dla wysychającej Warty. Requiem to msza za zmarłych, zamawiana przez wiernych w intencji ulżenia cierpieniom duszy w czyśćcu. Gdy Warta wyschnie, zrobi miejsce dla deweloperki i grodzonych osiedli, które zapewne staną się wizytówką Poznania, podobnie jak diabelski młyn w mieście Prypeć przy Czarnobylu. Być może więc requiem dla Warty, będzie mszą żałobna za nas?